थारु समुदायमे माघके महत्व (पश्चिमा थारु भाषा)

संस्कृति

निता चौधरी

नेपाल बहुजातीय, बहुधार्मिक, बहुसांस्कृतिक र बहुभाषिक मुलुक हो । ईह्याँ मेह्रिक मेह्रिक जातजातिन्हक् आपन् आपन् मौलिक परम्परा, भाषा, कला र संस्कृति अनुसार चाडपर्वहरु रहल बा । ओस्टके आपनआपन् मेह्रिक लवाई–खवाई ओ चाल–चलन फे । असकि विभिन्न जातजाति, कला ओ संस्कृतिले हमन सक्कुजहन् नेपाली कैक चिन्हाइल् बा ।

एक औरजहन्के कला, संस्कृतिहन स्विकार कर्ना ओ संगसंग रमइना हम्र नेपालीन क बिशेषता होे । उहोओर्से हमार सक्कु जन्हक्म सद्भाव कायम करल बा ओ हम्र सक्कु जातजाति एक आपसम मिल्क बैसल बाटी । वस्टके एकऔर जहन्के टैटिह्वारम खुसी साटासाट कैक रमइना फे कर्ठी ओ मनइठी फे । यी कारणले थारु समुदायम माघक् महत्व एकदम ढेउर रहल बा ।

विशेष कैक थारु समुदाय हुकन्हक बर्का टिह्वार माघ हमार गाउँघरम आस्याकल बा । थारु समुदायक बस्तीम जैना हो कसले आजकाल माघक् कसिन रङ्के चोल्या लगाके नच्ना ?, क्याकर सुवर मर्ना हो ?, ढिक्री खैना, माघक जाँर पिना, सुरिक सिकार, मच्छी, आलुक अचार (माघम खाजिना थारु परिकार) खैना डोस्टी डोनी, चिह्री डोनी, पट्री (टपरी) लगइना नम्हेरिक पट्या (पात) टुर कैह्या जैना हो? कना बात सुन सेक्जिठा । थारु समुदायम यी पर्वहन ५ दिनसम् आपन् परम्परा अनुसार रहारङ्गी कैक धुमधामसे मनाजिठा । अर्थात माघ अइनासे आघ थारु समुदायक महिलाहुक्र घर, अङ्गंना लीपपोत कैक सफासुग्घर बनैना ओ माघ कसीक मनिना कैक पूर्व योजनाफे बनैलक् रठ ।

थारू जातिक बर्का तिह्वार माघक विषयमा कहबेर थारू समुदायम माघहन एक्ठो पर्व केल निहोक लौव वर्षक रुपम मनाजिठा । यहीहन ठाउँअनुसार माघ, माघे संक्रान्ति, मकर संक्रान्ति र खिचडी फे कैजिठा । मकर संक्रान्तिसे सूर्य धनुबाट मकर राशीम प्रवेश कैक उत्तरायण हुइना हुनाले यिहीहन मकर संक्रान्ति फे कना परम्परागत मान्यता रहल बा ।

यी पर्वम आप्न काम कर्ना जुनसुकै अफिस, हलिया, मुक्त कमैयाहुक्र अथवा रैती या अन्य व्यक्तिहुक्र कुछु समयक लाग छुट्टी पाइल रठ ओ घरम बैस्क धुमधामक साथ एक आपसम रमाइलो कैक माघ तिह्वार मनइना कैजिठा । असिक काममसे मुक्त होकन अथवा स्वतन्त्र रुपम मनाजिना हुइलक ओर्से माघहन थारु समुदायम मुक्ति दिवसक रुपमन फे लेना कैजिठा ।

माघ पर्व थारू समुदायम चाडपर्व केल निहोक लौव बर्षक रुपम मनाजिठा । याकर अवसरम लौव नीति नियम निर्माण फे बनैना प्रचलन रहल बा । गाउँक अगुवाठेसे चौकीदारसम्म चुन्ना, वर्षभरिक लाग केहिहन का जिम्मेवारी डेना, घरको मूली (गढु¥या) के बन्ना ?, लेनादेना घरसल्लाह लगायतक बारेम छलफल हुइना हुइलक ओर्से लौव आर्थिक वर्षक रुपमा फे लेना कर्जिठा । जौन थारु समुदायम केल सीमित निहोक अन्य समुदायक व्यक्ति हुँक्रफे उक्तिकै साथ व सहयोग प्रदान कर्ना कर्ठ ओ थारु समुदायक मनइन्से रमइना फे कर्ठ । यी कारणले करबेर एक अउरजहन्से सद्भाव कायम कर फे धेर सहज हुइल बा ।

थारू समुदायम धुमधामसे मनइना माघ पर्वक तयारी कुछु दिन आघसे जो शुरु हुइठा । माघ आइबेर बन्वा जैना, काठी पट्या टुर्क अन्ना, घरम जाँड–रक्सी बनाइना, मच्छी मर्ना ठाउँक छनौट कर्नालगायतक काम कैजिठा । माच्छी मारक्लाग माघ अइनासे धेर दिन आघ कुल्वा, लड्या, खोल्ह्वाम भ्युँरा ढर्ना (चिन्हा लगैना ) चलन बा । यहिन थारू भाषाम रखइना फे कैजिठा । भ्युँरा ढर्लसे उहीम अउर घरक् मनै मच्छी मार निपैट । जे भ्युँरा ढर्ठा उहो मनै भ्युँरा ढरल ठाउँम पुस महिनाक अन्तिम दिनमच्छी मर्ना कैजिठा ।

माघक चाउरक पिठामसे बनागिलक एक प्रकारक परिकार ‘ढिक्री’ बनाक खैना प्रचलन बा थारु समुदायम । ढिक्री थारू समुदायम हरेक चाडपर्वम फरक–फरक प्रकारक रठा । उहो अनुसार माघम भरी लम्मा ढिक्री रठा । माघपाछ समय लम्मा हुइना हुइलक ओर्से लम्मा ढिक्री बनागिलक थारू समुदायक अगुवा हुकन्हक कहाई रहल पाजिठा । अउर तर्कअनुसार माघम लम्मा ढिक्री खइलसे मनैन्क आयू लम्मा हुइना धारणाफे रहल पाजिठा । ढिक्रीक परिकारम थारू समुदायक संस्कृति, मौलिकता ओ पहिचान झल्कठा ।

अस्टक थारु समुदायम पुस महिनाक अन्तिम दिनह सुवर मर्ना दिन कैजिठा । थारू समुदायम सुंरिक सिकारह विशेष रुपम लेजिना हुइलक ओर्से ई दिनह ‘सुवर–मर्ना’ दिन कैगिलक हो । ई डिन्वा बिहानसे भ्ँयूरा ढरल ठाउँम (रख्वारी) ढर्गिलक खोल्वा ओ कुल्वम मच्छी मर्ना ओ थारु समुदायक घरमुलीहुक्र सक्कुजन जुट्क सुवर मर्ना कैजिठा ।

असिक मच्छी मर्ना, सुंवर मर्ना, ढिक्री बनैना काम पुष महिनक अन्तिम दिन जो कैजिठा । सन्झ्या हुइलसे आपन इष्टमित्र, छरछिमेकक घरम जाक, सङ्घर्यनसे मिल्क जाँर पिना, सिकार, मच्छीलगायत थारु समुदायम खाजिना परिकार खइटी ढुम्रु गीत गइटी माघ टिह्वारक प्रारम्भ हुइठा ।
ढुम्रुके कुछु अंश,,
“उटह लल रे, हे कारल सुन्दर मठ कैर सेन्डुरा !
इहे लेव पिहा मोर सेन्डुरा बलैबु र लाला !!,
मै सटि हार बलैबु र लाला,
मै सटि हार बलैबु !!”
माघक दिन लौव बर्ष ओ बर्ष दिन पुगल पिहा (श्रीमान्) आब म्वाँर सेन्डुर लेव, मै सटिहे बलाडेबु, कना सन्दर्भम गाजिना ढुम्रु हो ।
वस्टके ढुम्रुक और अंशफे,,
हरे उटरक डाँरा चरी हेरो भैया लक्षुमण !
कटहुन बाट लक्षुमण हिउँटा कैर स्वत !

थारु जाती खेती किसानी कर्ना मनै जब पानी निबर्स लागट तब कौनो डँ¥वम चिहुर्क हेर्लसे पानी बर्सी, राम लक्ष्मण डिउँटा कहाँ बाट, हिउँदक पानी कहोर्से आई, हिउँदम हुइना मर्सी, गहुँँ लगायतक हिउँदे बाली मजा निहुइट कि ?, कैह्या पानी आई ट बालीनाली मजा हुई कैक गाजिना ढुम्रुक अंश रहलक थारु बुद्धिजीवीक कहाई बाटन् ।

सुवर मर्लक रात रातक गाउँक महटवाक घरम जाक प्रत्येक घरमसे काठी (ठेङ्ग्रा लैजाक काठी जराके धुनी बनैना कर्ठ । गाउँभरिक मनै जम्मा होक उहो धुनी टप्ती मन्द्रा बजैना ओ वाकर तालम ढमार (ढुम्रु) गइटी, आगी टप्ती रातभर जाग्राम बइस्ना चलन बा थारु जातिम । ढमार गीतक सँगसँगे माघम मघौटा गीत ओ नाच बिशेष मान्जिठा । लेकिन समय परिवर्तन सँगसँगे थारु गाउँम ढमार गइना चलनफे लगभक हेरास्याकल बा जुन थारु जातिक लाग चिन्तक विषय हो । ढमाक सँगसँगे थारु पहिचान, थारु संस्कृति जो हेराइटा की ? कना डर सक्कुजन्हक मनम अवस्यफे रहल बा, ओ अत्र केल निहोक थारु ससुदायक लाग बहुट नै दुःखक बात फे हो । अस्टिहे अस्टिहे कारणले थारु समुदायक पहिचान हेरइटी जाइटा ।

थारु समुदायक जन्नी मनै (महिला) हुक्र भिन्सारे भाल्या (मुर्घा) बासल संगसँगे रोटी पकइना, टिनाटावन (परिकार) पकाय उट्ठ । उहाँेर महटवाक घरम रातभर धुनी टाप्क जाग्राम बइस्लक थारु मनै ढमार गइटी, मन्द्रा बजैटी लड्या, कुल्वा, खोल्ह्वा, घाट, जलसागरम लहाए जैठ । थारू जातिहन प्रकृतिपुजकक रुपम लेजिना हुइलक ओर्से माघ टिह्वारम जलदेवीसे आपन दुःख, सुख सुनइना ओ माग कर्ना कर्ठ । असिक मङ्गलक माग पूरा हुइना जनविश्वास फे रहल बा थारु समुदायम ।

थारु जातिम माघक १ गते तथा माघक दिन सक्कुज अनिवार्य लहाए पर्ठा कना परम्परागत मान्यता तथा बुझाई फे बा । माघ जारडिन रलक ओर्से जार्क कारणले कतिपय मनै लम्मा समय निलहैलक रठ । हुकन फे थारु समुदायक नितिनियमले करबेर लाहाए पर्ना हुइठा । माघम लहैनाले शरीर सफा केल निहोक मेरमेह्रिक समस्यामसे बच सेक्जिठा कना परम्परागत मान्तयता बा । ओस्टक लहइलसे खाटी (घाउ खटिरा) लगायतक मेह्रिकमेह्रिक र्वागफे लाग निपाइट कना मान्यता बा, जुन मजा पक्ष फे हो । लेकिन यी पक्ष केल निहोक थारु जातिक संस्कारक रुपम फे रहल बा ।

थारु समुदायक कौनो मनै लम्मा समयसे बिरामी परले बा या त कौनो फे समस्याले ग्रसित बाट कलसे इहे माघक अवसरम जलदेवीसे बाचा (भाकल) ढर्ना कर्ठ ओ आपन ईच्छाले भाल्या, परेवा तथा भेरिन्क बली डेना कर्ठ । जब जलदेवीसे मङ्गलक माग तथा मनोइच्छा फे पूरा हुइलक महशुस हुइठा तव ‘मनौटा पुज्ना’ बलीडेना कर्ठ । यी ओत्र केल निहोक थारु जातिम माघक दिनहन लौव लुगा लगैना दिनक रुपम लेना कैजिठा । वर्षभर पुरान लुगा लगाकफे लौव बर्षक दिन लौव लुगा लगाए पैलसे मजा हुइना परम्परागत मान्यता रहलक थारु समुदायक जानकारहुक्र बटोइठ ।

शान्तिक प्रतीक्क रुपम लेजिनो उज्जर टीका जौन थारु समुदायम माघक दिन अर्थात १ गते लगैठ । जौन टिकाह थारु समुदायम महत्वके साथ लेना कैजिठा । लहाए गइलम लहाक गाउँक महटवा या बरा बुज्रुकक हातमसे उज्जर टीका लगाक केल घरम अइना प्रचलन रहल बा । उज्जर टीकहन च्वाखा अथवा पवित्र वस्तुक रुपमफे लेजिठा । उज्जर वस्तुम कौनोफे चिजक दाग लागल कलसे अलपत्र डेख्पर्ठा उहो कारणले उज्जर वस्तुक जस्टहे पवित्र, स्वच्छ मन ह्वाए कना मान्यता रहल बा थारु समुदायम, उहो ओर्से थारु जातिम माघक दिन लाहाक कोनौफे गलत क्रियाकलाप निकर्ना प्रतिबद्धताक साथ सपथ खइना फे कैजिठा ।

लहाक घर घुँम्लसे छुट्टछुट्ट ढक्यम ढैगिल चाउर, उर्दक दाल, न्वान् एकएक पसरा निक्राक छुट्टछुट्ट टपरीम ढैक (चेली) छाइन्हक लाग कोसेली ‘निस्राउ’ निक्रइना चलन बा । जेहीहन थारु भाषाम ‘निस्राउ कहर्ना’ कैजिठा । चाउर, उर्दक दाल, न्वान् लगायतक एक प्रकारक कोसेली हन निस्राउ कैजिठा । जौन निस्राउ आपन चेलीबेटी हुकन कोसेलीक रुपम डिहे जैना चलन बा । निस्राउ आपन क्षमता हेर्क कुछु थप कैकफे डिहे सेक्जिठा ।

वस्टकैक थारु जातीम तिलक आगीहन फे छुट्ट महत्व बा । तिलक आगीहन पवित्र मान्जिठा ओ १ गतेक दिन अर्थात माघक दिन तिलक आगी तप्ना चलन फे बा । थारू समुदायम तिल पवित्र चिज हो वाकर आगी तप्लसे मनफे पवित्र हुइठा कना मान्यता रहल ओर्से तिलक आगी ताप्गिलक थारु अगुवाहुक्र बटोइठ । लेकिन असिन खालक परम्परा आजकाल समय परिवर्तन सँंगसँगे सुस्टसुस्ट हेरइटी गइल बा, कि जुन बात आबक लौव तथा युवापुस्ता हुकन पुछ्ना हो कलसे सायद हमन थाहा निहो थारु जातिक रीतिथितिक बारेम कहट पाजिठा ।

निस्राउ निक्राक जरम् डिहेल डाई बाबा, आपन बराबुज्रुक हुकन ढ्वाक् लग्ना ओ आर्शीवाद लेना प्रचलन बा । आपन डाईबाबा निहुइलक हुक्र आपन घरक घरमूली तथा लक्घक नाता पर्ना बरा मनैन्से आर्शीवाद लेना कर्ठ । वस्टक नाता अनुसार सक्कु जहन्से ढ्वाक, आशीर्वाद लेटि खानपिन फे शुरु हुइठा । माघम बिशेष कैक अन्डीक रोटी, चउरक् पिठामसे बनागिलक लम्मा आकारक ढिक्री, जाँर, सुरिक सिकार, आलुक चट्नी लगायतक परिकार बनाक खैना चलन थारु जातिका पुस्तासे जो सुरु हुइलक हो ।

असिक माघक दिन, दिनभर जो गाउँम अस्टहँक नाता अनुसार आपन मान्यजन हुकन्से स्यावा ढ्वाक कर्टि, आशीर्वाद लेटि स्वतन्त्र होक माघ मन्ना कैजिठा । यी कारणले करबेर थारु समुदायम एकता, सम्बन्ध प्रगाढ बनइना, आपसी सहयोग ओ सद्भाव आदानप्रदान (लेनाडेना) कर्नाम ढ्यारसे ढ्यार सहयोग पुगठा कना थारु समुदायक मान्यता रहल बा । एकापसम सेवासलाम लागबेर मेलमिलाप तथा सम्बन्ध प्रगाढ हुइठा, उहोओर्सेे माघ तिह्वारहन थारु समुदायम मेलमिलापक रुपमफे लेना चलन बा ।

माघ १ गते असिन दिन हो की जुन थारु समुदायक मनै सिकार, मच्छी पकाइना ओ केक्रो ज्यान लिहे निपाजाइट् । काजेकी माघ १ गतेक दिनहन थारु समुदायम लौव बर्षक रुपम मनाजिना हुइलक ओर्से लौव बर्षक दिन्म गलत क्रियाकलाप निकर्ना ओ गलत क्रियाकलाप कर्लसे पाछ कौनोफे कामम असर पुग्ठन कना मान्यता बा । उहोओर्से माघक दिन सिकार मच्छी समेत पकाए निपइना चलन रहलक हो ।

बली डेना (मटौना पुज्ना) ह्वाए या त खानपिनक लाग काजे निह्वाए माघक १ गतेक दिन कौनोफे पशुपंक्षीके काटमार निहुइट् । उहो कारणले पुष महिनक अन्तिम दिन जो पकाकन ढर्ना ओ २ दिनसम्म उहो खाना खैना थारु अगुवा हुन्हक कहाई बाटन । काजेकी यी दिनम कौनो जहन अन्याय, अत्याचार कर निहुइट, कौनो जहन निमजा व्यवहार कर निहुइट, कौनो जहन आँच अइना काम कर निहुइट, कौनो फे पशुपंक्षीक ज्यान मार निहुइट कना मान्यताक कारण सिकार, मच्छीे मर्ना काम नकैगिलक हो । अस्टक माघक दिन जो छोटि छोटि लर्कापर्कासे युवायुवती, बृद्धबृद्धा हुक्रफे रमाइलो कर्टि माघ मन्ना कैजिठा । उमेर अनुसारक समुह बनाक घर–घरम जाक जाँर पिना, सुरिक सिकार खैना, घर–घरम जाक ढिक्री, रोटी खैना, ‘माघ मान अइली, सुरिक सिकार खइली’ कटी एकआपसम रमाइलो कर्ना कैजिठा । जुन माघ मान गैैल मनैन् घरक जन्नी मनै (महिला) हुक्र घरम बनागिलक माघक परिकार खैना डेना, ओ हुकन खवाक पठैना कर्ठ कलसे माघ मान आइल मनै खुस हुइटी रमइटी फे अउर घर माघ मान जैठ । माघ मन्ना यी क्रमफे दिनभर चल्ना जो हुइल कलसे यीहेक्रम थारु सकुदायम ५ दिनसम्म चल्ना कर्ठ । थारु समुदायम माघ अइनासे कुछु दिनआघसे मघौटा गीत गइटी रमाइलोे कर्ठ । दाङम मघौटा नाच उत्साहसे लेजिठा । मघौटा नाचम नच्ना, नचन्यहुक्र चोल्या, लहङ्गा, सट्की लगायतक थारु गरगहनाम रठ कलसे मन्द्रा बजैना मनै थारु जातिक मौलिक पहिरनम रठ । मघौटा नाचम मन्द्रा बजैना मनै जन्नी ओ थारु जे फे रह सेक्ठ । गीत गउइया गीत गइटी झ्याली, कस्टार बजइटी रमाइलो कर्ना कर्ठ ।

मघौटा गीतक कुछु अंशः
‘सखी ए हो ! माघक पिली गुरी गुरी जाँर सखिय हो !
कौन पानी छिटु यमयमलिया रे हाँ,
सखिय हो ! सोन पानी छिटबु घनीदार सखिय हो !

माघम सक्कुजन स्वतन्त्र हुईपर्ठा कना मान्यता थारु समुदायम रहल बा । उहोओर्से मनै स्वतन्त्र रुपम माघ मनाइल जस्ते पहिल–पहिल घरम पाल्गैलक पशुपंक्षी हुकन फे छाडा छोर्जाय । कौनो जहन्क बालीनाली नोक्सानी कर्लसेफे माघक दिन आम माफी हुइठा लेकिन समय परिवर्तन हुइल सँगसँगे असिन चलन छोर्गिल पाजिठा । अत्र केल निहोक थारु समुदायम खिचडी पकाख खइना दिनफे बा ऊ दिनह खिच्रहवा कैजिठा ।

थारु समुदायम खिचडी फे माघम जो खैना कर्ठ । खिचडी उरुद्क दाल, चाउर, न्वान्, बेसार, घ्यू तथा ट्यालम पकाजिठा । खिचडी गाउँक जिम्डर्वा, रैटी, किसन्वा, कमैया, ओर्गि्नियाँ (महिला अगुवा), छेग्रहवा (छेग्री चह्रैैना मनै), बर्डिह्वा (गोरु चहैै्र्रना मनैे), भैंसह्र्वा (भैंसीे चह्रैैना मनै) सक्कुजन एक ठाउँ बैैस्क ख्यालम सहभागी हुइना ओ समान व्यवहार कर्जिना हुइलक ओर्से ‘खिच्रहवा’ कैगिलक पुरान पुस्ताक थारु हुकन्हक कहाई पाजिठा । यी डिन्वा कौनोज कौनोजहन पदिय रुपम विभेद करफे निपाजाइट् । सक्कुजहन स्वतन्त्र रुपम दिल खोल्क बोल्ठ यसर्थ फे थारु जातिम माघक महत्व ढेउर बा ।
घरक भिट्टर आन्तरिक छलफल पुष महिनहक अन्तिम दिन हुइलसेफे वर्षभरिक कामक समीक्षा कर्ना, अइना बर्षक (पुनः) जिम्मेवारी लेना–डेना माघ देवानीक दिन कर्जिना थारु समुदायक पुरान थारु बुद्धिजीवी हुकन्हक कहाई पाजिठा । वस्टक गाउँक महटाव हन मान जैना दिनहन माघ दिवानी कैजिठा । माघ दिवानी गाउँक महटवाक घरम करैम डारु (रक्सी) लेक प्रत्येक घरक गढु¥या (घरमूली) माघ दिवानी मनाए जैना कर्ठ लेकिन जुन चलन आजकाल हेरास्याकल बा । वस्टक माघम (‘भुराखेल’ तथा ख्याल (बैठक) बैस्ना फे कैजिठा । गाउँभरिक किसान, जमिन्दार, रैटी हुकन्हक बृहत भेलाम एक घरमसे एकजन्हक अनिवार्य उपस्थिति ह्वाए पर्ना रठो ओ जुन ख्याल गाउँक अगुवाक (महटवा) घरम हुइठा ।

लौव अइना वर्षक लाग गाउँक अगुवाफे चुन्जैनान हुइलक ओर्से थारु जातम बिशेष महत्व मान्जिठा । अगुवा हुकन भर ठाउँ अनुसार बरघर, भल्मन्सा, महटाँवा कैजिठा । यीहे दिन गाउँक पन्हेर्वा (पानी हेर्ने मान्छे), गाउँक भूँइह्यार थानक हेरचाहक लाग ओ गाउँक रक्षाक लाग चौकिड¥वा फे चयन कर्ना प्रचलन थारु जातिम रहल बा ।
अस्टक गइलक बर्षम कैगिलक डगर, कुल्वापानी, गाउँक विकास निर्माणक काम लगायत सम्बन्धी समीक्षा हुइठा । लौव नीति नियम निर्माण कर्ना, नियम उलंघन कर्नाहुकन दण्ड जरिवाना (सजाय) फे टोक्जिठा । अस्टकैक परिवारक के, कौन कामक जिम्मा लेना, घर फुट्ना कि निफुट्ना, अधिया–बटैया लेना–डेना, बर्षभरिक काम करबेर मनमुटाव हुइल रलसे उहो व्याला छलफल कैक सहमतिम अइना, हिसाब–किताब लगायतक घरायसी बातह गम्भीर छलफल कैक पुनः एक वर्षक लाग जिम्मेवारी लेनाडेना कामफे माघम जो हुइठा ।

पहिल पहिल थारु समुदायक मनै दाङ ओ बुह्रान् छारा सर्ना सरट् ऊ फे माघम जो निर्णय हुइना ओ उमेर पुगल छाइछावा रलसे भ्वााज कर्ना कि निकर्ना कैक फे माघम छलफल हुइना थारु अगुवा हुकन्हक कहाई पाजिठा । लेकिन आजकाल असिन करट निपाजाइट । काजे की यी सक्कु समयक परिवर्तन ओ आपन मौलिक परम्परा, पहिचान ओ संस्कार, संस्कृति भुल्ना जो याकर प्रमुख कारण मान्जिठा । थारु समुदायम लौव वर्षक रुपम मनिना माघ तिह्वारक मौलिक परम्परा समाजम हुइना परिवर्तन सँगसँगे आजकाल हेराइ लागल बा । जेहीहन हम्र संरक्षण व सम्वद्र्धनक संग विकास करपर्ना हो वाकर संरक्षण कर निस्याकठुइटी ।

असिक थारू समुदायम अगुवा चुन्ना, नीति निर्माण कर्ना, आगामी योजनाक छनोट कर्ना हुइलक ओर्से गाउँहन फे अनुशासित बनिठा । ओ नियमम रहल सहयोग फे पुग्ठा । जौन कारणले गाउँ, समाजक विकास कर सहज हुइठा । असिक थारु जातिम एक आपसम सद्भाव बह्राए ओ एकऔरजहन्से सहकार्य करक लाग फे थारु जातिम माघ तिह्वारक महत्व बा ।

तपाईको प्रतिक्रिया