विचार

‘थारू’ अर्थात् तराईका भूमिपुत्र जाति । विकिपिडियाका अनुसार ‘थारू जाति नेपालको मेचीदेखि महाकालीसम्म मध्यपश्चिम भूभागमा रहेको सुर्खेत उपत्यका, भित्री तराई भनिने दाङ उपत्यका, देउखुरी उपत्यका, चितवन उपत्यका, माडी उपत्यका, मरिनखोला उपत्यका तथा कमला उपत्यकाका साथै नेपालको समग्र तराई र उत्तर—भारतको आदिबासी जाति हो । यो जातिलाई नेपाल सरकारले लोकजातिको रुपमा...

थारु समुदायको सबैभन्दा ठूलो पर्व हो ‘माघ’ । यसलाई ‘माघ, माघी, खिचरा, तिला सङ्क्राइत, माघे सङ्क्रान्ति’ पनि भनिन्छ । पूर्वका थारुले ‘तिला सङ्क्राइत’ भन्छन् । बीच (कपिलवस्तु–चितवन) का थारुले खिचरा पर्व भन्छन् । दाङ पश्चिमका थारुले माघ भन्छन् । पश्चिम कञ्चनपुरदेखि पूर्वको झापासम्म तराईको जिल्लामा थारुहरुको बसोबास छ । त्यहीभएर...

निर्वाचन लोकसम्मति बुझ्न् सबैभन्दा लोकप्रिय र सर्वस्वीकार्य प्रणाली हो । निर्वाचनलाई लोकतन्त्रको आधारशिला पनि मानिएको छ । देश र जनतालागि सार्वजनिक पदमा रहेर सेवा गर्न चाहने प्रतिनिधिले जनप्रतिनिधिका रुपमा आवधिक निर्वाचनको माध्यमबाट अनुमोदित हुनुलाई नै जनमुखी शासन प्रणालीको खास विशेषता मानिएको छ । करिब ५०८ ईसापूर्वदेखि नै प्राचीन ग्रीसले प्रारम्भिक...

नेपालको पूर्वी तराईका थारु समुदायमा भाइबहिनीको प्रेमको प्रतीकको रुपमा मनाउने पर्व सामाचकेवा पर्व हो । यो पर्व कार्तिक शुक्लपक्षको द्वितिया तीथिदेखि वा तिहारलगत्तै प्रारम्भ हुन्छ । साँस्कृतिक पर्व सामाचकेवा थारु जनसमुदायमा परापूर्वकालदेखि नै मनाउँदै आएर प्रख्यात छ । सामाचकेवा पर्व एउटा वियोगान्त अलिखित गीति महाकाब्यको रुपमा स्थापित छ । सामाचकेवा...

मानिस चेतनशील प्राणी हो, मानिस जन्मैदेखि राजनैतिक प्राणी हो जस्ता शब्दलंकारहरु यत्रतत्र पढ्न र सुन्न सकिन्छ । आजको मानिस एक्काइशौं शताब्दीको आधुनिक अझ अगाडि बढेर उत्तराधुनिक सभ्यताको प्रवर्तकको रुपमा आफूलाई परिचित गराउने गर्दछ । इतिहासको अन्त्य गर्दै निराकार विश्वको परिकल्पनाको भाष्य पनि भज्ने गर्दछ । तर किन आज त्यही मानिस,...

थारू समुदायको प्रमुख परिकारमध्ये एक हो ‘ढिक्री’ । हरेक दशैंमा कुलदेवताको पूजा गरेपछि मात्र ढिक्री परिकार खान शुरु गरिन्छ । नयाँ धान उत्पादन भएपछि दशैंको अष्टमीको दिन नयाँ चामलको पीठोबाट बनाइने ढिक्री बेलको हाङ्गामा गुँठेर (गाँसेर) घरको कुलदेवतालाई चढाइन्छ । देवताको पूजापाठ गरेपछि घरका सदस्यलाई वर्षभरी ढिक्री परिकार बनाउने र...

वि. सं. २०२८ सालम ‘गोचाली’ प्रकाशन करबेर हमार भाषिक नीति बनाइक लाग हम्र एक्ठो ‘थारू भाषा तथा साहित्य सुधार समिति’ गठन करल रलही । हम्र थारू भाषा ओ साहित्य सुधार कर्ना क्रमम बुर्जुवा साहित्यके सिर्जना कर्ना नाही कि हम्र थारू भाषाम प्रगतिशील साहित्यके सिर्जना कर्ना व वाकर जग बैसैना हमार...

लक्की चौधरी लोकतान्त्रिक व्यवस्थामा निर्वाचनलाई यसको मेरुदण्ड मानिन्छ । मताधिकार प्राप्त प्रत्येक नागरिकलाई आफूले चुनेका जनप्रतिनिधिमार्फत् शासन व्यवस्थामा प्रत्यक्ष तथा परोक्ष सहभागिता जनाउने अधिकार रहन्छ । नागरिकले विना डर, गोप्य तरिकाले आफूले इच्छाएको व्यक्ति वा उम्मेदवार छान्न पाउँछन् । त्यसैले निर्वाचन हरेक नागरिकको मताधिकार प्राप्त गर्ने अवसर हो । नागरिकको चित्तबुझ्दो...

विवाहित थारु महिलाले छोराछोरीको सफलताको कामना गर्दै निराहार वस्ने व्रत जितिया व्रत हो । विवाह गरेर जन्मघर छोडेर कर्मघर गइसकेकी छोरीचेलीलाई विशेषगरी जितियामा माइतीले बोलाएपछि वा माइती पक्षबाट लिन आएपछि मात्र माइती जाने चलन छ । विवाहित छोरीचेली जितियामा माइती आएपछि मनै हर्षित हुन्छ । माइतीसँग मिलन भएको आभास हुन्छ...

हम्र गोचालीरुपी ढुंगाह समाजरुपी तलवम एक्ठोर ढुंगा फक्ली तब पानीम एक्ठोर तरंग उत्पन्न ह्वाए गइल । जेहिह चेन रियाक्सन कठ । यह तरंग हो जौन तरंग हमार शोषित पीडित थारू समाजमसे प्रगतिशील साहित्यकार पैदा करल । बेस संस्था जन्माइल । काठमाडौंसे थारु संस्कृति पत्रिका निक्र भिरल । माओवादी जनयुद्धक् लाग...