विचार

नयाँ संविधानको धारा २६३ ले “नेपालमा एक थारु आयोग रहने छ, जसमा अध्यक्ष र अन्य चारजना सदस्य रहने छन्” व्यवस्था गरेको छ । संविधानले थारु समुदायलाई छुट्टै क्लष्टरको व्यवस्था गरेको छ । तर त्यसबाट अन्य आदिबासी जनजाति खुशी छैनन् । कतिपय थारु अगुवाहरु समेत आदिबासी जनजातिबाट थारुलाई अलग गरेकोभन्दै रोस...

म कहिलेकाही एक्लै घोत्लीदा मनमा तर्कना आउँछ, –थारु के हुन ? राष्ट्रियताको मामलामा अत्यन्त देशभक्त थारु जाति पराधिनको कल्पना गर्न सक्दैन । राष्ट्रियताको कट्टर मानिने अरु जाति विदेशीसँग आफ्नो कथित पदसँग सम्झौता गर्न उनीहरुको भक्त हुन तछाडमछाड     गर्छन् । तर थारु समुदाय देशलाई माया गर्ने भएपनि देशभित्रै इतिहासविहिन र...

लामो छलफल र संवादको रस्साकसीपछि देशको मूलकानून ‘संविधान’ २०७२ असोज ३ मा जारी त भयो, विवादमुक्त हुन सकेन । तराई र मधेसकेन्द्रीत दलले संविधानमा आफ्नो माग सम्बोधन नभएको आरोप लगाए । अद्यापि लगाइरहेकै छन् । नयाँ बानेश्वरस्थित संसद भवनमा मधेसमूलकै पुत्र डा. रामवरण यादवले संविधान पुस्तिका धोगेर राष्ट्रपतिको हैसियतले नयाँ...

प्रत्येक व्यक्तिको आफ्नो पहिचान हुन्छ । सोही पहिचान उसलाई अरुसामु चिनाउने गर्दछ । संसारले उसलाई विभिन्न नाम वा संज्ञा वा अरु सूचकद्वारा जान्ने गर्दछ । ऊ को हो ? भन्ने प्रश्नको उत्तर नै उसको पहिचान हुन्छ । ती उत्तरहरु समाजमा स्थापित हुन्छन् र त्यसले सामाजिक सत्ताको निर्माण गर्दछ । जस्तो...

हाम्रो यहाँ भनाइ र गराइमा निकै फरक पाइन्छ । हाम्रा नारा हुन्छन्– महिला र पुरुष एकै रथका दुई पांग्रा हुन् । रथ हेर्न त अब दुर्लभ भै  सक्यो । बुझ्ने भाषामा यसलाई एउटै ट्याक्टरका दुइटा टायर हुन् भन्न सकिएला । तर वास्तवमा महिला–पुरुषले त्यो दुई टायरको भूमिका पनि निर्वाह गरेका...

एक नेपाली कविले लाक्षाणिक भावमा भनेका छन् किः सोझा जति काठ सब काटिन्छन्, बाङ्गा जति काठ सब छोडिन्छन् । मानविय आचरण, विचार र स्वाभाव यस्तै छ । बाङ्गा–टिङ्गा, टाठा–बाठाहरु प्रयोगमा ल्याइँदैनन्, सिधासादा र सरल व्यक्ति नै सबैको प्रयोगको तारो हुन्छ । सोझो काठ हँसिया, कुटो कोदालाको बिँडदेखि घर–चोक जताततै प्रयोग हुन्छ...

महिला तथा बालिकाहरु स्त्रीलिङ्ग वा महिला भएकै कारणले समाजमा थुप्रै यौनजन्य हिंसा खेप्दै र भोग्दै आएको पाइन्छ । आफ्नो शरीरमाथि आफ्नो अधिकार नभई, आफ्नो शरीरमाथि अरुले बल प्रयोग गरेर जवरजस्ती हिंसाको शिकार भई ज्यान गुमाउनु परेको छ । महिलाजन्य अपराधमध्ये बलात्कारको अपराध बढ्दो छ । इन्सेक रिपोर्टअनुसार सन् २०१६ मा...

२०७२ भाद्र ७ गते कैलालीको टीकापुरमा भएको राजनीतिक घटनामा परेर सात सुरक्षाकर्मीसहित एक नाबालकको ज्यान गएको थियो । घटना दुःखद भयो । हामीले थारु पहिचान र अधिकारकानिम्ति आन्दोलन गरेका थियौं । कसैको अधिकार र ज्यान लिने उद्देश्य थिएन । थारुको आन्दोलनमा सुरक्षाकर्मीले हस्तक्षेप गरेपछि घटना घट्न पुग्यो । सबै दोस...

थारु समुदायको उत्पत्ति, थारु शब्दावली र उदगमस्थलकाबारेमा इतिहासकारबीच मतैक्य छैन । ‘था’ मा ‘रु’ प्रत्यय लगाउँदा ‘थारु’ बन्छ । त्यसको अर्थ ‘रुक्नेवाला’   हुन्छ । आदिमकालमा सबै मानिस घुमन्ते युगमा थिए । यताउता घुमेर, फिरेर खानाहरु बटुल्थे । अहिलेकोजस्तो खेतीपाती थिएन । थारुहरु नेपालमै रहेको लाखौं वर्षको इतिहास छ । अर्थात्...

घोडाघोडी नगरपालिका –१, सुख्खडबजारमा हो मेरो घर । २०७४ फागुन २८ गते सोमबार दिनभरको काम सकाएर घरमा बसेको थिएँ । केही कार्यकर्तासँगको भेटघाटपछि आराम गरिरहेको थिएँ । श्रीमती निर्जना चौधरी भातभन्साकालागि भान्सा कोठामा थिइन् । साँझको करिब ८ बजेर १० मिनेट गएको थियो । मेरो निजी ड्राइभर केशव हमाल घरभित्र...