विचार

उज्यालो पर्व हो दीपावली । दीपावलीलाई थारुमा ‘देवारी’ भनिन्छ । उज्यालोको अर्थ खुशीयाली र अमनचयन हो । घरमा जगमग उज्यालो छाएजस्तै सबै नेपालीको मुहारमा उज्यालो छायो भने बल्ल उज्यालोको अर्थ सार्थक हुन्छ । उज्यालो र खुशीको चाड हो थारु जातिको देवारी पनि । सबैले घरमा बत्ती बालेर उज्यालो बनाएजस्तै थारु...

आजभन्दा एकसय ९८ वर्ष पहिले हालको गोवरडिहा ८, दाङमा भुवनेश्वरनाथ थारुले जङ्गलको बीचोबीचमा एउटा कुटी स्थापना गराउनुभएको थियो । सोही गाउँका उल्टाहा थारुले ती बाबालाई कुटी बनाई त्यहाँ बस्न सहयोग गरेका थिए । वि.सं. १८७९ मा ती बाबाले कुटी स्थापना गराएको इतिहास छ । बाबा शिव भगवानका परम भक्त हुनुहुन्थ्यो...

पृष्ठभूमि मानिसको उत्पत्ति र विकासको इतिहास अध्ययन गर्दा मानिस जुन समयमा मानव चेतनाको विकास भयो, त्यस बेला देखिनै आफ्नो उन्नत जीवनका लागि संघर्षरत छ । यो क्रम निरन्तर जारी रहला । चेतनशील र सचेत तथा जिम्मेवार नागरिकको स्तरमा आई पुग्दासम्म मानिसले आफ्नो जातीय, भाषिक, साँस्कृतिक, धार्मिक, र भूलोलका आधारमा आफ्नो पहिचानलाई...

राष्ट्रपति डा. रामवरण यादवद्वारा ३ असोज २०७२ मा संविधानसभा कक्षको विशेष समारोहबाट नयाँ संविधान सार्वजनिक भइरहँदा त्यो साँझ नयाँ बानेश्वर परिसर खुशीले गुन्जयमान थियो । पटाका र अतिसबाजीले आकाश उजेलिएको थियो । फोटो पत्रकार, सर्वसाधारण नागरिक क्यामेरा र मोबाइलमा तस्विर कैद गर्न व्यस्त थिए । संविधानसभा पर्खालबाहिर युवाहरुले खुशीको एक...

सेतो रङ्गलाई प्राकृतिक रङ भन्ने गरिन्छ । पृथ्वीमा कुनै कृतिम रङको उत्पादन नहुँदा सेतो रङकै बर्चस्व थियो । पछि मानवले विभिन्न खोजअनुसन्धान गरेर थरिथरिका कृतिम चिजवस्तुको उत्पदान गरे । अहिले प्राकृतिक सेतो रङ्गभन्दा त्यही कृतिम अन्य रङले रङ्गाइएका झिलिमिली चिजवस्तुको बजार छ । मान्छेको मन र रोजाई पनि बहुरङ्गी बनेको...

रचनागर्भ असौक काटिक्या डस्या रस–रस लस्क्यागिल बा । कोरोना महामारीक मार सारा विश्व डरभुटल ब्यालम डस्या कसिक मन्ना हो ? अनमन बा । गुरिया, अस्टिम्की, अट्वारी, अनट्टर जसटस मन्लसेफे रमाए निपागिल । दूरी कायम कैक रहपर्ना बाध्यताले टीकाफे कसिक लगैना हो ? स्पष्ट निहो । चीनके बुहान कोरोना भाइरस डेखपरल पाछ,...

थारू गीतबास म छुटहमसे मन पर्ना महि दस्या ऐनासे पैल्ह करिब दश दिन आघसे नाच सुरू होए । गाउँम दिनभरिक काम कैख डट्करल सनझ्यक बेरी खैतिकिल नाच जाईलाग हडबड हडबड सपरत दिदि हुक्र महिफे मैफे पाछ पाछ नुकनुक जाउँ । दिदिक्सँग मगमगैना तेल ओ बतरफलाई लगाक जब आफन घरसे बथन्यावन...

सञ्जय चौधरी अहिले १३ बर्षका भए । उनी कैलालीको घोडाघोडी नगरपालिका ८ मा रहेको आमफाँटा मुक्तकमैया शिविरमा बस्छन् । मुक्त कमैया मीना चौधरी र कालुराम चौधरीका जेठो सन्तान हुन्, सञ्जय । उनका ३ जना भाईबहिनी छन् । बुवाको सीमित कमाइ, बीरामी आमा अनि घरमा रहेका स–साना भाईबहिनीहरु छन् । बुवाको...

‘बनसपती’ थारु भाषासंहे सम्बन्धित बा । एकर अर्थ हुइट–बनवँक् आराध्य देवी । नेपालीम इहिहे बन्देवी चाहे देउराली कठैं । इहिहे फे दोसर शब्दम कलेसे वनस्पति कलेसे फरक नैपरी । परापूर्व कालसे थारुक पुर्खाहुक्र बन–जंगलेक आँजर पाँजरमे बसोबास कैना एक बन प्रिय प्राणीक रूपमे सर्वविदिते बा । बनुवाँसे पइना जीवन उपयोगी काठीपाता,...

कथ्य थारु भाषाके लेख्य रुपमे विकास करेलगिन स्थानिय, क्षेत्रिय स्तरसे लागि परल छै । जतन्या कथ्य या बोलचालमे सहज हे हलक लागछै वहिने लेख्य रुपमे उतारे लगिन कठिन काम छेकै । थारु भाषा लेख्य रुप बनावे लगिन आपन आपन तरिकासे लेखन सैली तयार करिके आगु बढी रहलैस । पछिम तराइमे...