विचार

राजनीति कतिबेला सुरु भयो यसै भन्न सजिलो छैन । राजनीतिशास्त्रीहरुले इशापूर्वका चिन्तकहरु शुकरात, प्लेटो र अरस्तुका विचारहरुलाई राजनीतिको सुरुवाती दिशानिर्देश मान्दछन् । त्यसो त पूर्वीय दर्शनको अध्ययन गर्दा सत्ययुग, द्वापर युगका सन्दर्भ र रामायण र महाभारतजस्ता गाथाहरुको सन्दर्भका आधारमा राजनीति र कुटनीतिको विवेचना गर्ने गरिन्छ । अर्थराजनीतिको सन्दर्भमा भारतवर्षका चाणक्य...

स्वतन्त्र विश्व कोष (विकिपिडिया) का अनुसार कुनै देश वा क्षेत्रमा रहेका मानिसहरूको बिधिवत रूपमा सूचना सङ्कलन गर्ने काम जनगणना हो । निश्चित् समयको अन्तरालमा सरकारी निकायमार्फत गरिने यो नै जनसंख्याको औपचारिक गणना हो । नेपालमा प्रत्येक १० वर्षको अन्तरालमा जनगणना गर्ने गरिएको छ । बिसंं १९६८ मा पहिलो पटक जनगणना...

पर्व मध्ये उज्यालो पर्व हो, दीपावली । दीपावलीलाई थारुमा ‘देवारी’ भनिन्छ । उज्यालोको अर्थ खुशीयाली र अमनचयन हो । घरमा बत्तीको जगमग उज्यालो छाएजस्तै सबै नेपालीको मुहारमा उज्यालो छायो भने बल्ल उज्यालोको अर्थ सार्थक हुन्छ । उज्यालो र खुशीको चाड हो थारु देवारी पनि । सबैले घरमा बत्ती बालेर उज्यालो...

थारु समुदायको मौलिक पर्व हो ‘अट्वारी’ । पारिवारिक सम्बन्ध बनाइराख्ने यो पर्वको मुख्य विशेषता हो । पश्चिम नेपालका थारु समुदायले विशेषगरी यो पर्व मनाउँछन् । थारु पुरुषले व्रत बस्ने पर्वकोरुपमा पनि यो चिनिन्छ । थारु महिलाले कृष्णजन्माष्टमी (अष्टिम्की) मा व्रत बस्छन् । पुरुषहरु अट्वारीमा । स्वइच्छाले पुरुषले अष्टिम्कीमा र महिलाले...

एक अर्काको विचार आदान प्रदान तथा सूचना प्रवाह गर्ने प्रमुख माध्यम भाषा हो । लिखितरुपमा विचार प्रवाह गर्दा लिपिको आवश्यकता पर्छ । मौखिक रुपमा प्रवाह गर्दा ध्वनिको खाँचो पर्छ । भाषाविना विचार प्रवाह अपूर्ण हुन्छ । भाषालाई समाजमा प्रयोग गरिने हुनाले यसलाई सामाजिक वस्तु मानिन्छ । चराचर जगतका जीव जिवात्माले...

एघारौ अन्तर्राष्ट्रिय बेपत्ता पारिएका पीडितहरुको दिवसको सन्दर्भमा पीडितको न्यायका लागि ऐक्यवद्धता जनाउन, प्रतिवद्ध हुन र जिम्मेवार सरोकारवालाहरुलाई संक्रमणकालीन न्यायको सम्बेदनशीलता स्मरण गराउन एकसाथ उभियौ । सन् २०१० मा संयुक्त राष्ट्रसंघद्वारा विधिवत घोषणा गरी ३० अगष्ट २०११ देखि अन्तर्राष्ट्रिय स्तरबाट मनाउन थालिएको बेपत्ता दिवस, पीडितहरुको अधिकारको वकालत गर्ने दिनको रुपमा स्थापित...

विषय प्रवेश चाडपर्वले मानिसलाई चौकस र चम्पन बनाउँछ । हरेक जाति समुदायको आफ्नो मौलिक तौरतरिकाले मान्ने विभिन्न चाडपर्वहरु रहेका हुन्छन् । थारू एक अलग पहिचान दिने खालको आफ्नै भाषा संस्कृति एवम् सामाजिक रीतिरिवाजहरू रहेको जाति हो । थारू जातिले अन्य जातिहरुजस्तै अनेकौ चाडपर्वहरु मनाउँदै आइरहेका छन् । माघ, बर्का डश्या, फगुई,...

नेपाली समाजमा थरिथरिका तिहार र संस्कृति विद्यमान छन् । संस्कृतिका धनी नेपालीहरु यिनै संस्कृतिकै माध्यमबाट आफ्ना दुःख पीडा र खुशीयालीमा थोरै भएपनि मनोरञ्जन लिने गर्छन् । गरिबी, अशिक्षा र भोकमरीले गाँजेको हाम्रो समाजले दुःखमा मन बहलाउने काम संस्कृतिबाटै गर्छ । नेपाली समाजमा नागपञ्चमी ‘गुरही’ मनाउनुको अर्थ, नागबाबालाई पुजा गर्दा विषालुभन्दा...

थारु जातिनक पहिचानसे जोरगीलक कासमुजसे बनाजैना ढक्या, डेल्वा, पैनसटोपी, पन्छोप्नी, ढक्ली हो । थारु जातिनक कौनोफे पुजाआती, शुभकार्य, दान, पहुरा देहक लाग ओ मनै ओरैलक व्यालाफे ढक्या अनिवार्य प्रयोग करजाइत् । थारु जातिनके सवालम केल निहो क आजकाल गैरथारु जातिनके मेरमेरीक कार्यक्रममेफे पहुना हुकन स्वागत करक लाग ढक्या, डेल्वामे फुला...

सुरुवाती दिनमा साहित्यप्रति आकर्षित हुँदा विद्यालय र कलेजका पुस्तकहरुको भूमिका रह्यो । त्यसपछि कलेज जीवनमा पुस्तकालयका सन्दर्भ सामग्री र आफुलाई मन परेका पुस्तक अध्ययन गर्दैजाँदा पढ्ने लत बस्यो । पाठ्यपुस्तकका पद्य कविता हुदै छोटा कथा, नाटक पछि उपन्यासमा दिल बस्यो । पचासको दसकमा हिन्दी थ्रिलर उपन्यास, ओशो साहित्य र यसुु...