विचार

गुरुवा (गुर्वा) अर्थात् गुरु+बुवा= गुरुवा । थारु–नेपाली–अंग्रेजी २०५७ शब्दकोषका अनुसार ‘गुरुवा’ भन्नाले “थारु धर्ममा प्रथम प्रजापति, थारुको रक्षा गर्ने व्यक्ति, थारु धर्मशास्त्र सम्बन्धी लक्षण एवं आचरण राम्रोसँग जान्ने व्यक्ति, थारु धार्मिक सम्प्रदायका प्रणेता, विधि विधानका व्याख्याता, थारुका आदि प्रवर्तक व्यक्ति, थारु सन्त, महात्मा, महर्षी वा सिद्ध, आध्यात्मिक सिद्धि प्राप्त गरेका...

थारु पत्रकार संघ, नेपाल गठनको मुख्य जस स्वर्गीय पत्रकार जयप्रकाश चौधरीलाई जान्छ । उहाँले कार्यकाल पूरा गर्न त भ्याउनु भएन । तर शुरुवात राम्रो गर्नुभयो । २०६६ वैशाख १२ गते थारु पत्रकार संघ नेपालको पहिलो तदर्थ समिति गठन भएको थियो । नेपाल टेलिभिजनमा कार्यरत जयप्रकाश चौधरीको अध्यक्षतामा नौ सदस्यीय कमिटी...

तराई–मधेश र थरुहट लगायतका क्षेत्रमा विभिन्न राजनीतिक दलहरुले गरेको आन्दोलनको क्रममा भएका हिंसा, हत्या, आगजनी, तोडफोड लगायतका घटनाहरुको सत्य, तथ्य छानबीन सम्बन्धी उच्च स्तरीय जाँचबूझ आयोग, २०७३ ले आफ्नो प्रतिवेदन २०७४ मंसीर २९ गते तत्कालिन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवासमक्ष बुझाएको थियो । १४ महीना खर्चेर आयोगमा प्राप्त ३२६४ उजुरीको छानबीन गरी...

थारु समूदायको अट्वारी पर्व भाद्र महिनाको शुक्ल पक्षको आईतबारका दिन मनाईने पर्व हो । यो पर्व दुई दिन मनाईन्छ । यो पर्वको आगमनसँगै थारु समुदायमा तोरी पेलाउने, पिठो पिसाउने काम दुई चार दिनदेखि नै शुरु भइसकेको हुन्छ । पहिलो दिन अट्वारी पर्वको पहिलो रात दर (भिन्स¥या भाट) खाने नाममा भात, माछा चोखो...

थारु समुदायको मौलिक पर्व हो ‘अट्वारी’ । पारिवारिक सम्बन्ध बनाइराख्ने यो पर्वको मुख्य विशेषता हो । पश्चिम नेपालका थारु समुदायले विशेषगरी यो पर्व मनाउँछन् । थारु पुरुषले व्रत बस्ने पर्वकोरुपमा पनि यो चिनिन्छ । थारु महिलाले कृष्णजन्माष्टमी (अष्टिम्की) मा व्रत बस्छन् । पुरुषहरु अट्वारीमा । पश्चिम नेपालका थारुको वर्षदिनमा व्रत...

थारू समुदायको महिलाको विशेष पर्वको रुपमा अष्टिम्की अर्थात् श्रीकृष्ण जन्माष्टमीलाई लिइन्छ । भाद्र महिनाको कृष्ण पक्षमा पर्ने अष्टमी तीथिमा भगवान् श्रीकृष्णको जन्म भएको दिनलाई थारू समुदायमा अष्टिम्की मनाइन्छ । यस दिनमा विशेष गरी श्रीकृष्णको जन्मोत्सव भएकाले कृष्ण (कान्हा) को पूजा गरिन्छ । थारू महिलाले यस पर्वलाई विशेष महत्वका साथ मनाउँछन्...

थारु बसोबास गर्दै आएको भूक्षेत्र थरुहट जहाँ उनीहरु शताब्दीयौं विताए । डोरबहादुर विष्टका अनुसार थारुहरु आफ्नो माटोसँग छुटिन नसक्ने गरी गाँसिएका छन् । आजसम्म कुनै पनि थारुले न सीमापारीको भारतलाई नजिक ठान्छ न पहाड उक्लेर आफ्नो भाग्य अजमाउन नै खोजेको छ । यति ठूलो बथान भईकन पनि आफ्नो माटो, पानी...

“वास्तविकता यो छ की आदिवासी जनसंख्या ज्यादतर इतिहासको दुर्घट्नाले बनेको उनीहरूका मालिकहरूसँग उनीहरूलाई शासन गर्ने शाश्वत अधिकार छ भन्ने स्वीकार गर्न अनिच्छुक देखिन्छन् ।” ग्राह्म ई. फुलर (राजनीतिशास्त्री, हार्वड विश्वविद्यालय) विषय प्रवेश संयुक्त राष्ट्रसंघले सन् १९९४ मा विश्व आदिवासी दशक घोषणा गरे पश्चात् संसारभर अगष्ट ९ लाई विश्व आदिवासी दिवसको रुपमा मनाउँदै आएको...

लहान बजारको पश्चिम पडरिया गाउँको पछबरिया टोल । खपराको छाना भएको दुईवटा घर । सानो आँगन । आँगनअगाडि गोरु बाँध्ने परालको छाना भएको सानो गाहली (गुहाली) । गाहलीको आधा भागमा बसघरा (केटामान्छे बस्ने घर) थियो, जहाँ बा सुत्थे । एक दिन बा खेतबाट फर्केपछि चप्पल फुकालेर बसघरामा राखे । के सोचे कुन्नि, उनले त्यो चप्पल दायाँ...

नेपालको सुदूरपश्चिमी भूभागमा हिमाल–पहाड–तराईको सन्तुलन छ । तीनै भूभागको सम्मिश्रण भएको ठाउँमा विकासको सम्भावना अधिक हुन्छ । तर हाम्रो सोच, कार्यशैली र अदूरदर्शिताले यस क्षेत्रको सन्तुलित विकास भएको छैन । सुदूरपश्चिमलाई ‘सुदूर’ अर्थात् टाढाको मानसिकताले हेर्ने गरिएकै छ । ‘सूर्य पनि अस्ताउन आउने भूभाग हो सुदूरपश्चिम’ भन्छौँ । यो सङ्...