विचार

विषय प्रवेश चाडपर्वले मानिसलाई चौकस र चम्पन बनाउँछ । हरेक जाति समुदायको आफ्नो मौलिक तौरतरिकाले मान्ने विभिन्न चाडपर्वहरु रहेका हुन्छन् । थारू एक अलग पहिचान दिने खालको आफ्नै भाषा संस्कृति एवम् सामाजिक रीतिरिवाजहरू रहेको जाति हो । थारू जातिले अन्य जातिहरुजस्तै अनेकौ चाडपर्वहरु मनाउँदै आइरहेका छन् । माघ, बर्का डश्या, फगुई,...

नेपाली समाजमा थरिथरिका तिहार र संस्कृति विद्यमान छन् । संस्कृतिका धनी नेपालीहरु यिनै संस्कृतिकै माध्यमबाट आफ्ना दुःख पीडा र खुशीयालीमा थोरै भएपनि मनोरञ्जन लिने गर्छन् । गरिबी, अशिक्षा र भोकमरीले गाँजेको हाम्रो समाजले दुःखमा मन बहलाउने काम संस्कृतिबाटै गर्छ । नेपाली समाजमा नागपञ्चमी ‘गुरही’ मनाउनुको अर्थ, नागबाबालाई पुजा गर्दा विषालुभन्दा...

थारु जातिनक पहिचानसे जोरगीलक कासमुजसे बनाजैना ढक्या, डेल्वा, पैनसटोपी, पन्छोप्नी, ढक्ली हो । थारु जातिनक कौनोफे पुजाआती, शुभकार्य, दान, पहुरा देहक लाग ओ मनै ओरैलक व्यालाफे ढक्या अनिवार्य प्रयोग करजाइत् । थारु जातिनके सवालम केल निहो क आजकाल गैरथारु जातिनके मेरमेरीक कार्यक्रममेफे पहुना हुकन स्वागत करक लाग ढक्या, डेल्वामे फुला...

सुरुवाती दिनमा साहित्यप्रति आकर्षित हुँदा विद्यालय र कलेजका पुस्तकहरुको भूमिका रह्यो । त्यसपछि कलेज जीवनमा पुस्तकालयका सन्दर्भ सामग्री र आफुलाई मन परेका पुस्तक अध्ययन गर्दैजाँदा पढ्ने लत बस्यो । पाठ्यपुस्तकका पद्य कविता हुदै छोटा कथा, नाटक पछि उपन्यासमा दिल बस्यो । पचासको दसकमा हिन्दी थ्रिलर उपन्यास, ओशो साहित्य र यसुु...

आज ८ मार्च, अर्थात् अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक महिला दिवस । विश्वभरका महिलाहरुले आजको दिनलाई महिला अधिकार प्राप्तिका लागि भएका संघर्षहरुको स्मरण गर्दै मनाउने गर्दछन् । नेपालका महिलाहरुले पनि श्रमिक महिला दिवस विभिन्न कार्यक्रम गरी मनाउने प्रचलन छ । अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवसको मुख्य सन्दर्भ पुरुष सरह महिलालाई पनि हक अधिकार हुनु पर्छ...

“यो शिविरको समस्या ‘छुमन्तर’ले समाधान गर्छु । कोही भोका नाङ्गा हुँदैन । कोही शिक्षाबाट बन्चित हुँदैन । सबैको नामको लालपूर्जा बन्छ । घरैपिच्छे रोजगारी व्यवस्था हुन्छ । मलाई जिताउनु भयो भने सोच्नुस् तपाईका दुःखका दिन सकिए । सुखका दिन आए । साँझ–विहान मासुभात, आङमा नयाँ र चम्किला लुगा । खुट्टामा...

पश्चिमा थारुहरुले मनाउने विशेष पर्व हो ‘माघ’ । उच्चारण गर्दा यसलाई ‘माघ, माघी, खिचरा, तिला सङ्क्राइत, माघे सङ्क्रान्ति’ पनि भनिन्छ । पूर्वका थारुले ‘तिला सङ्क्राइत’ भन्छन् भने बीच (कपिलवस्तु–चितवन) का थारुले ‘खिचरा’ भन्छन् । आम नेपालीले यस पर्वलाई ‘मकर संक्रान्ति’को रुपमा चिन्छन् । पश्चिम कञ्चनपुरदेखि पूर्वको झापासम्म तराईका जिल्लामा थारुहरुको...

‘माघ’ अर्थात माघे सङ्क्रान्ति एक ऐतिहासिक दिन हो, युगौँदेखिको । सूर्य उत्तरायण हुने पहिलो दिन । यस दिनलाई थारु भाषामा ‘माघ’ भनिन्छ । माघ अर्थात जाडो कम हुने र गर्मी बढ्दै जाने दिन । तराईको मुल आदिवासी थारु जातिको नयाँ वर्ष हो माघे संक्रान्ती । त्यसो त मगरहरूको पनि नयाँ...

उज्यालो पर्व हो दीपावली । दीपावलीलाई थारुमा ‘देवारी’ भनिन्छ । उज्यालोको अर्थ खुशीयाली र अमनचयन हो । घरमा जगमग उज्यालो छाएजस्तै सबै नेपालीको मुहारमा उज्यालो छायो भने बल्ल उज्यालोको अर्थ सार्थक हुन्छ । उज्यालो र खुशीको चाड हो थारु जातिको देवारी पनि । सबैले घरमा बत्ती बालेर उज्यालो बनाएजस्तै थारु...

आजभन्दा एकसय ९८ वर्ष पहिले हालको गोवरडिहा ८, दाङमा भुवनेश्वरनाथ थारुले जङ्गलको बीचोबीचमा एउटा कुटी स्थापना गराउनुभएको थियो । सोही गाउँका उल्टाहा थारुले ती बाबालाई कुटी बनाई त्यहाँ बस्न सहयोग गरेका थिए । वि.सं. १८७९ मा ती बाबाले कुटी स्थापना गराएको इतिहास छ । बाबा शिव भगवानका परम भक्त हुनुहुन्थ्यो...