विचार

महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा साहित्य सजीव अनुभवक कलात्मक प्रकाशन हो कल बाट । अंग्रेजी साहित्यके मसिहा वर्डस्वर्ड प्रवलभावके सहज उच्छलन हो कैक परिभाषित कर्लबाट । साहित्य मानव भावके उदघाटन हो कलसे साहित्यके माध्यमसे समाज रुपान्तरणम विचार निर्माण करसेक्जाइठ । असिन मोहन्यैना विषयम कहियासे मोहनी लागल पट्ट निहुइल। रसरस साहित्यके बाहुपासम परगैनुँ...

सरकारले स्थानीय तहको निर्वाचन २०७९ वैशाख ३० गतेका लागि तय गरेको छ । निर्वाचनको मिति तय भएसँगै जनतामाझ दलीय लिखित प्रतिवद्धता गर्न घोषणापत्र जारी गर्ने गरिएको छ । चुनावताका प्रतिवद्धता जनाउने कार्यान्वयनमा ध्यान नदिने दलहरुको पुरानै कार्यशैली हो । घोषणापत्र केवल जनता झुक्याउने अस्त्रमात्र बन्दैगएको देखिन्छ । यसअघि २०७४ को...

म एक थारु हुँ । यही परिवार जनसमुदायबीच हुर्के, बढें । आप्mनै संस्कृति, रहनसहन, रीतिरीवाजमा जीवनको अनगिनत समय ब्यतित गरें । त्यसकारण मेरो शरीरका प्रत्येक रगत कोषीकाहरुमा थारुको सुगन्ध आउँछ । यति सम्मकी मैले हाम्रो राष्ट्रिय भाषा नेपाली बोल्दा जोकोही सजिलै चिन्न सक्छकी म को हुँ ? मलाई गर्व लाग्छ...

समय परिवर्तनसँगै समाजलगायत विभिन्न क्षेत्र प्रभावित हुनु स्वाभाविक हो । तर समाजमा रहेका विकृति फैलाउने खालका पुराना परम्परालाई त्याग्दै केही असल वा मौलिक पहिचान झल्किने रीतिरिवाजलाई परिमार्जन गरिनु बुद्धिमानी ठान्छन् आजका युवा । चार वर्ण छत्तीस जातको फूलबारी मानिने देश हो हाम्रो नेपाल । त्यसै अन्तर्गत रहेको थारु समुदाय जुन...

थारु समुदायले मनाउने विशेष पर्व हो ‘माघ’ । उच्चारण गर्दा यसलाई ‘माघ, माघी, खिचरा, तिला सङ्क्राइत, माघे सङ्क्रान्ति’ भनिन्छ । पूर्वका थारुले ‘तिला सङ्क्राइत’ भन्छन् भने बीच (कपिलवस्तु–चितवन) का थारुले खिचरा भनी सम्बोधन गर्छन् । दाङ पश्चिमका थारु समुदायले माघ भन्छन् । पश्चिम कञ्चनपुरदेखि पूर्वको झापासम्म तराईको जिल्लामा थारुहरुको बसोबास...

मकर संक्रान्तिबाट सुरु भई माघ महिनामा थारु समुदायले मनाउने महान पर्व माघि हो । यो थारु समूदायका लागि आर्थिक बर्षको सुरुवात पनि हो । माघ संक्रान्ति थारु कमैया कम्लरीहरुको मुक्ती दिवश हो पनि भनिन्छ । यो एक सामाजीक, सांस्कृतिक सद्भाव बोकेको पर्व हो । थारुहरु यो पर्वलाई बर्का टिउहार भन्दछन्...

राजनीति कतिबेला सुरु भयो यसै भन्न सजिलो छैन । राजनीतिशास्त्रीहरुले इशापूर्वका चिन्तकहरु शुकरात, प्लेटो र अरस्तुका विचारहरुलाई राजनीतिको सुरुवाती दिशानिर्देश मान्दछन् । त्यसो त पूर्वीय दर्शनको अध्ययन गर्दा सत्ययुग, द्वापर युगका सन्दर्भ र रामायण र महाभारतजस्ता गाथाहरुको सन्दर्भका आधारमा राजनीति र कुटनीतिको विवेचना गर्ने गरिन्छ । अर्थराजनीतिको सन्दर्भमा भारतवर्षका चाणक्य...

स्वतन्त्र विश्व कोष (विकिपिडिया) का अनुसार कुनै देश वा क्षेत्रमा रहेका मानिसहरूको बिधिवत रूपमा सूचना सङ्कलन गर्ने काम जनगणना हो । निश्चित् समयको अन्तरालमा सरकारी निकायमार्फत गरिने यो नै जनसंख्याको औपचारिक गणना हो । नेपालमा प्रत्येक १० वर्षको अन्तरालमा जनगणना गर्ने गरिएको छ । बिसंं १९६८ मा पहिलो पटक जनगणना...

पर्व मध्ये उज्यालो पर्व हो, दीपावली । दीपावलीलाई थारुमा ‘देवारी’ भनिन्छ । उज्यालोको अर्थ खुशीयाली र अमनचयन हो । घरमा बत्तीको जगमग उज्यालो छाएजस्तै सबै नेपालीको मुहारमा उज्यालो छायो भने बल्ल उज्यालोको अर्थ सार्थक हुन्छ । उज्यालो र खुशीको चाड हो थारु देवारी पनि । सबैले घरमा बत्ती बालेर उज्यालो...

थारु समुदायको मौलिक पर्व हो ‘अट्वारी’ । पारिवारिक सम्बन्ध बनाइराख्ने यो पर्वको मुख्य विशेषता हो । पश्चिम नेपालका थारु समुदायले विशेषगरी यो पर्व मनाउँछन् । थारु पुरुषले व्रत बस्ने पर्वकोरुपमा पनि यो चिनिन्छ । थारु महिलाले कृष्णजन्माष्टमी (अष्टिम्की) मा व्रत बस्छन् । पुरुषहरु अट्वारीमा । स्वइच्छाले पुरुषले अष्टिम्कीमा र महिलाले...