निराश हुँदै मुक्त हलिया

निराश हुँदै मुक्त हलिया
नेपालभित्र सदियौदेखि अन्याय पुर्ण श्रम समबन्धका रुपमा बिभिन्नखाले प्रथा र परम्पराहरुमध्ये हलिया प्रथा पनि एक हो । आफ्नो जिबिकोपार्जनको बैकल्पिक श्रोत नभएकाकारण मालिकको घरमा बधुवाको रुपमा कामगर्नु पर्ने यो प्रचलन नेपालिको पाहाडी र हिमाली क्षेत्रमा प्रचलनमा रहेको देख्न पाइन्छ । यसरी कामगर्ने हलियाहरुमा करीब ९७ प्रतिशत दलित समुदायका रहेका छन्...

श्रेष्ठ हुन् पत्रकारको संस्थापक अध्यक्ष

श्रेष्ठ हुन् पत्रकारको संस्थापक अध्यक्ष
राष्ट्रिय आमसञ्चार प्रशिक्षण प्रतिष्ठानमा कृष्णप्रसाद भट्टराईको नाम हटाइएपछि नेपाल पत्रकार संघका संस्थापक सभापति को हुन् भन्ने विवाद खडा भएको छ । सरकारले यो प्रतिष्ठानसम्बन्धी विधेयकमा कृष्णप्रसाद भट्टराईको नाम हटाएको भनी यसप्रति नेपाल पत्रकार महासंघ भित्र नै आपत्ति समेत शुरुभएको र व्यवस्थापिका संसदका सदस्यहरुले नेपाल पत्रकारसंघका संस्थापक सभापति कृष्णप्रसाद भट्टराईको नाम...

अस्थिरताले देशको विकास हुँदैन

अस्थिरताले देशको विकास हुँदैन
नेपाली जनताले लामो समय देखि भोग्नु परेको अस्थिर राजनीतिको परिणामस्वरुप देश आज पनि सकटमा छ । अस्थिर राजनीतिको सुत्रधार जनता नभएर राजनीतिक दलहरु हुन । उनीहरुले जनभावना अनुसारभन्दा पनि आफ्नो स्वार्थ अनुकुल राजनीति गरेकैकारण यो देश सधै अस्थिरताको शिकारमा परेको छ । जब ०४६ सालको परिबर्तन भयो, त्यसपछि अब जनताको अनुहारमा...

थारु ‘माघी लहान’ को महिमा

थारु ‘माघी लहान’ को महिमा
माघ महिना थारु समुदायका लागि विशेष महिना हो । आर्थिक, सामाजिक, राजनीतिक, सांस्कृतिक तथा धार्मिक हिसावले यो महिना अन्य महिनाको भन्दा बढी महत्व राख्छ । माघ १ गतेलाई सबै नेपाली समुदायले माघे–संक्रान्तिकोरुपमा मनाउने गर्छन् । त्यसैले यस दिनलाई राष्ट्रिय पर्वकोरुपमा सार्वजनिक विदा दिइन्छ । माघ १ गतेलाई विभिन्न समुदायले विभिन्न...

भूमिपतिहरु किन विस्थापित हुँदैछन् ?

भूमिपतिहरु किन विस्थापित हुँदैछन् ?
कुनैबेला सयौं विघाका मालिक मंगरा थारुको नाममा अहिले ‘एक इन्च’ जग्गा छैन । उहिल्यै उनका ‘हजुर बा’ ‘बराजु’ ले आफ्नै मेहनतले कृषि खेतीका लागि सो जग्गा एकठ्ठा गरेका थिए । तर बाजेसम्म उनको पुस्ता आइपुग्दा जग्गाजति सबै अरुले झ्वाम पारिदिए । विगत सम्झँदै थारुले पुरानो जग्गा देखाउँदै भने “यी ठूल्ठूला...

नेपाली मिडियामा समावेशीताको सवाल

नेपाली मिडियामा समावेशीताको सवाल
परिचयः नेपाली विकिपीडियाले समावेशीकरण भनेको “राज्यद्वारा पछाडि पारिएका वर्ग, समुदाय, क्षेत्र र लिङ्गका मानिसहरुलाई मूलधारमा ल्याउने उद्देश्य वा नाममा सरकारी संस्था, सरकारको अनुदानमा आश्रित संस्था र गैरसरकारी संस्थाहरुमा आरक्षण, अग्राधिकार र सकारात्मक विभेदको प्रयोग गरी समावेश गरिने प्रक्रियालाई समावेशीकरण भनिन्छ” भनेर अथ्र्याएको छ । लोकसेवा आयोगको तयारी कक्षाका सामग्रीमा समावेशीकरण भन्नाले सामान्य...

देश हैन, अधिकार मागेका हौं

देश हैन, अधिकार मागेका हौं
केहि समय खुशी देखिएकाहरु अहिले थाम (थारु, मधेशी) आन्दोलनले गर्दा दुःखी छन् । बाहिर देखावटी अनुहार हँसिलो बनाउन खोजे पनि उनीहरुको चेहरा मुर्झाएको छ । यस्तो हुनुको मूलकारण परिवारका आफ्नै सदस्य रुष्ट र असन्तुष्ट हुनुले हो । परिवारका आफ्नै सदस्य दुःखी भएपछि घरका मुखिया र मुखियाका सन्तानहरुले देखावटी रुपमा चेहरा...

‘पराई छैन तराई !’

‘पराई छैन तराई !’
गत साउन २८ मा कैलालीको टीकापुरमा मधेसी नेताहरु राजेन्द्र महतो, अमरेशकुमार सिंह र उपेन्द्र यादवको प्रमुख आतिथ्यतामा थरुहटको आमसभा सम्पन्न भयो । प्रदेश सिमाङ्कनका विषयमा अनेक छलफल र कार्यशाला गोष्ठीहरु सम्पन्न भएका थिए । तर मधेसी नेतालाई नै मुख्य अतिथि बनाएर थरुहट क्षेत्रमा गरिएको सम्भवतः पहिलो सार्वजनिक थारु आमसभा थियो...

राष्ट्रबादमा लुकेको राष्ट्रघाट

राष्ट्रबादमा लुकेको राष्ट्रघाट
“अति गर्नु, अतिसार नगर्नु” नेपालमा चलेको उखान हो । राष्ट्र, राष्ट्रियता, राष्ट्रिय अखण्डता, सार्वभौमिकता, यी सबै कुरा प्रत्येक नेपालीको मन, मस्तिस्क, हृदय, इमान्दारिता र व्यवहारमा झल्किनु पर्दछ । तर आफूलाई अब्वलदर्जाको राष्ट्रबादी अर्थात अतिराष्ट्रबादी र अरुलाई बिखण्डनकारी, राष्ट्रघाटी र देशद्रोही देख्ने नजरिया धेरैजसो अवस्थामा राष्ट्रघाटबाट प्रेरित हुने गर्दछ । नेपालमा...

छाउ भ्याकी बैकिनीलाई कसरी छुन्या ?

छाउ भ्याकी बैकिनीलाई कसरी छुन्या ?
सुदूरपश्चिमको पहाडी जिल्ला अछाम छाउपडीकाकारण संसारमै बद्नाम छ । छाउपडी प्रथाबाट नेपालका अधिकांश मानिसहरु प्रभाबित भएपनि छाउ (महिनावारी) हुँदा गोठमै बस्नुपर्ने बाध्यताकारण अछाम जिल्लाले बढी बद्नाम कमाएको हो । सुदूरपश्चिमका पहाडी जिल्ला बाजुरा, बझाङ्, डोटी, डडेल्धुरा, बैतडी, दार्चुलासँगै तराईका जिल्ला कैलाली र कञ्चनपुर समेत छाउपडी गोठमुक्त छैनन् । तर पनि...