विचार

देशमा गणतन्त्र आयो । लोकतन्त्रको स्थापना भयो । बीस बर्षको लामो अन्तरालपछि जनताले जनप्रतिनिधि पनि पाए ! तर शान्ति सुरक्षा पाएनन् । शान्तिको श्वास फेर्न पाएनन् । देशमा दिनानुदिन बलात्कार, हत्या, अपहरणका घट्ना बढिरहेका छन् । तर त्यसको रोकथामको कुनै ठोस कदम चालिएको देखिंदैन । राष्ट्रको प्रमुख अङ्ग मानिने सुरक्षा निकायको...

नेपाल र चीन दुईटा छिमेकी र घनिष्ट मित्रराष्ट्र हुन् । नेपाल र चीनको कुरागर्दा भूगोल, जनसंख्या, विकास, अर्थतन्त्रको हिसावले हामीबीचमा भिन्नता छ । तर सार्वभौमसत्ता सम्पन्न स्वतन्त्र राष्ट्रका हिसावले दुवै देश समान छौं । किनभने सार्वभौमिकता, स्वतन्त्रता सानो ठूलो हुँदैन । हिजो चिनिया कम्युनिष्ट पार्टीका नेतृत्वकर्ता माओत्सेतुङले पनि ‘मुलुक सानो...

सिचुवानलाई ‘चुवान’ वा छोटोरुपमा ‘शु’ पनि भन्छन् चिनियाहरुले । यो प्रान्त चीनको पश्चिमी–दक्षिणी भूगोलमा पर्छ । यो प्रान्तको पहिचान खासमा नदीहरु हो । चारवटा नदीको संगमबाट सिचुवान नाम जुरेको हो, भनिन्छ । ‘जियलिङ, जिन्सा, मिन र चो’ नदीको नामबाट यो प्रान्तको नाम जुरेको चिनिया किंवदन्ती छ । सिचुवान प्राकृतिक स्रोतसाधन,...

समय अइसन चीज हो जौन कि एक कहावत बा समय समय के बात मुरगी मारे लात ई उखान भी ओइसे नाइ बनलबा । समय बलवान बा समय अनुसार हर एक चीजमे परिवर्तन होइत रहत,चाहे उ प्रकृति हो या मनै वा आउर चीज हो । उहे बदलना क्रममे स्वभाविक रुपमे भी...

नयाँ संविधानको धारा २६३ ले “नेपालमा एक थारु आयोग रहने छ, जसमा अध्यक्ष र अन्य चारजना सदस्य रहने छन्” व्यवस्था गरेको छ । संविधानले थारु समुदायलाई छुट्टै क्लष्टरको व्यवस्था गरेको छ । तर त्यसबाट अन्य आदिबासी जनजाति खुशी छैनन् । कतिपय थारु अगुवाहरु समेत आदिबासी जनजातिबाट थारुलाई अलग गरेकोभन्दै रोस...

म कहिलेकाही एक्लै घोत्लीदा मनमा तर्कना आउँछ, –थारु के हुन ? राष्ट्रियताको मामलामा अत्यन्त देशभक्त थारु जाति पराधिनको कल्पना गर्न सक्दैन । राष्ट्रियताको कट्टर मानिने अरु जाति विदेशीसँग आफ्नो कथित पदसँग सम्झौता गर्न उनीहरुको भक्त हुन तछाडमछाड     गर्छन् । तर थारु समुदाय देशलाई माया गर्ने भएपनि देशभित्रै इतिहासविहिन र...

लामो छलफल र संवादको रस्साकसीपछि देशको मूलकानून ‘संविधान’ २०७२ असोज ३ मा जारी त भयो, विवादमुक्त हुन सकेन । तराई र मधेसकेन्द्रीत दलले संविधानमा आफ्नो माग सम्बोधन नभएको आरोप लगाए । अद्यापि लगाइरहेकै छन् । नयाँ बानेश्वरस्थित संसद भवनमा मधेसमूलकै पुत्र डा. रामवरण यादवले संविधान पुस्तिका धोगेर राष्ट्रपतिको हैसियतले नयाँ...

प्रत्येक व्यक्तिको आफ्नो पहिचान हुन्छ । सोही पहिचान उसलाई अरुसामु चिनाउने गर्दछ । संसारले उसलाई विभिन्न नाम वा संज्ञा वा अरु सूचकद्वारा जान्ने गर्दछ । ऊ को हो ? भन्ने प्रश्नको उत्तर नै उसको पहिचान हुन्छ । ती उत्तरहरु समाजमा स्थापित हुन्छन् र त्यसले सामाजिक सत्ताको निर्माण गर्दछ । जस्तो...

हाम्रो यहाँ भनाइ र गराइमा निकै फरक पाइन्छ । हाम्रा नारा हुन्छन्– महिला र पुरुष एकै रथका दुई पांग्रा हुन् । रथ हेर्न त अब दुर्लभ भै  सक्यो । बुझ्ने भाषामा यसलाई एउटै ट्याक्टरका दुइटा टायर हुन् भन्न सकिएला । तर वास्तवमा महिला–पुरुषले त्यो दुई टायरको भूमिका पनि निर्वाह गरेका...

एक नेपाली कविले लाक्षाणिक भावमा भनेका छन् किः सोझा जति काठ सब काटिन्छन्, बाङ्गा जति काठ सब छोडिन्छन् । मानविय आचरण, विचार र स्वाभाव यस्तै छ । बाङ्गा–टिङ्गा, टाठा–बाठाहरु प्रयोगमा ल्याइँदैनन्, सिधासादा र सरल व्यक्ति नै सबैको प्रयोगको तारो हुन्छ । सोझो काठ हँसिया, कुटो कोदालाको बिँडदेखि घर–चोक जताततै प्रयोग हुन्छ...