विचार

की रहै ? थारु भाषामे बड्का छुट रहै । भाषाके नाममे जकरा ज्याह है ऊ वह्या करै । ककरो कोनो किसिमके प्रतिबन्ध नै रहै । जकरा ज्याह मन हैछेलै ऊ वह्या बाजै या लिखै । जै कारण क्षेत्रे अनुसारके अनेक किसिमके भाषा भ्यागेल रहै या अखुन्वो छै । मगर यतेक विविधताके...

जागिरको सिलसिला प्रायजसो बाहिर बाहिर बसाई भयो । कहिलेकाहि गाउँघरतिर जाँदा निकै रमाईलो लाग्छ । गाउँका दिदिबहिनी दाजुभाइ काकाकाकी सासुससुरासँग भेट हुँदा छुट्टै खुशीको अनुभुति हुन्छ । गाउँघरमा कामकाज गर्दा छरछिमेक एक आपसमा मिलेर एक अर्कालाई खेतबारीमा सघाउन जाने बर्खामा धान रोप्न होस या हिउदमा धान काट्न घाँस दाउरा जादा...

“पाह्रा पण्डित कौने काम, मर्बो कोड्रा धानेधान”, अघट्यक पुर्खनक कहकुट अब्ब सुन्बो त महाअन्ख्वाहर लागट । साइड ओहमार हुइ, हमार पुर्खन एक दिनफे पाठशालक् मुह नैडेख्ल । पह्र नैजैटिकि गबुझ रठ कना बाटम मै विश्वास नैकर्ठु । पह्रना कलक गुन सिख्ना त हो । चहा पाठशालम जाक सिखो चाह गाँउघरिक...

२०७७ भाद्र २४ गते ‘हमार पहुरा डट कम’मा डा. कृष्णराज सर्वहारीको ‘थारू भाषामा लेखन शैली’ बारे विचार पढेपछि मलाई त्यसबारे प्रतिक्रिया लेख्न मन लाग्यो । वि.स. २०२८ सालमा हामीले ‘गोचाली पत्रिका’ मार्फत थारू भाषामा लेख्य परम्परा बसालेका थियौं । थारू भाषामा लेख्ने परम्परा भित्रको त्यो लेखन शैली पनि हो ।...

यी सैबकोई जानै छै, कि थारु यै भूमिमे जलमल छै । या अनादिकालसे रैह रहलछै । यै समुदायके आपन अलगै किसिमके संस्कृति या पहचान छै । बहौत संस्कृति मेसे जितिया पावैन एक चियै । यी पाबैन थारु जनिजाइत सब आपन धिया पुताके निक जिवन, उन्नति, पराक्रम या वकर सफलताके लेल...

थारू मानक भाषाको वहस उत्कर्षमा देख्दा मन खुशी छ । विभिन्न कोणबाट विचारहरु प्रवाहित भइरहेका छन् । यसले मानक बन्ने आधार तयार बन्दैगएको महशुस गराउँछ । भाषाका यत्ति धेरै विज्ञहरु हुँदा हुँदै पहिचान गर्न सकिएको थिएन । यो वहसले थारू विज्ञको पहिचान गरेको छ । विज्ञको ‘नाडी’ (लारी) छाम्ने अवसर...

थारु समुदायको मौलिक पर्व हो ‘अट्वारी’ । पारिवारिक सम्बन्ध बनाइराख्ने यो पर्वको मुख्य विशेषता हो । पश्चिम नेपालका थारु समुदायले विशेषगरी यो पर्व मनाउँछन् । थारु पुरुषले ‘व्रत’ बस्ने पर्वको रुपमा पनि यो चिनिन्छ । थारु महिलाले कृष्णजन्माष्टमी (अष्टिम्की) मा व्रत बस्छन् । पुरुषहरु अट्वारीमा । पश्चिम नेपालका थारुको वर्ष...

मध्य–पूर्वीया थारु भाषामा एउटा उखान छ “बड बड घोडी भाँसल ज्या त नर घोडी कहे कतेक पाईन“ अर्थात् कस्ता कस्ता भाषा विद्वानहरु त मानक बनाउन फलामको चिउरा चपाएजस्तै गाह्रो महसुस गरिरहेका हुन्छन् । सामान्य मानिसले यसमा के भूमिका गर्न सक्लान् । कुरो सही हो । त्सैले कोई विश्वासै न गर्नुस्...

गोरखापत्र वहुभाषिक पृष्ठ ‘नयाँ नेपाल’ अन्तर्गत प्रकाशित भइरहेको थारु भाषा पृष्ठमा नेपाली शब्दकोष, व्याकरण तथा भाषा वैज्ञानिकताको खिलापमा छ । गोरखापत्रले नियमित प्रकाशन गरिरहेकै छ । गोरखापत्र सरकारी मुखपत्र हो । भाषा विगार्ने छुट गोरखापत्रलाई छैन । नेपाली भाषालाई झन समृद्ध गर्ने दायित्व हो । मलाई लाग्छ विभिन्न ३८ भाषाभाषिमा...

हिन्दीमा एउटा भनाई छ: "छोटी मुंह बडी बात" । यो भनाईको अर्थ थाहा हुँदाहुँदै पनि थारुको वर्तमान समस्याबाट प्रेरित भएर एक-दुईटा कुराहरु सरोकारवलाको सेवामा पस्कन जमर्को गरेको छु । आशा छ कि यो मानक बहसमा यी कुराहरुले साथीहरुलाई केही मद्दत गरोस् । परिचय मानक तयार गर्नु फलामको चिउरा चपाउनु जस्तै अप्ठ्यारो काम...