विचार

थारू गीतबास म छुटहमसे मन पर्ना महि दस्या ऐनासे पैल्ह करिब दश दिन आघसे नाच सुरू होए । गाउँम दिनभरिक काम कैख डट्करल सनझ्यक बेरी खैतिकिल नाच जाईलाग हडबड हडबड सपरत दिदि हुक्र महिफे मैफे पाछ पाछ नुकनुक जाउँ । दिदिक्सँग मगमगैना तेल ओ बतरफलाई लगाक जब आफन घरसे बथन्यावन...

सञ्जय चौधरी अहिले १३ बर्षका भए । उनी कैलालीको घोडाघोडी नगरपालिका ८ मा रहेको आमफाँटा मुक्तकमैया शिविरमा बस्छन् । मुक्त कमैया मीना चौधरी र कालुराम चौधरीका जेठो सन्तान हुन्, सञ्जय । उनका ३ जना भाईबहिनी छन् । बुवाको सीमित कमाइ, बीरामी आमा अनि घरमा रहेका स–साना भाईबहिनीहरु छन् । बुवाको...

‘बनसपती’ थारु भाषासंहे सम्बन्धित बा । एकर अर्थ हुइट–बनवँक् आराध्य देवी । नेपालीम इहिहे बन्देवी चाहे देउराली कठैं । इहिहे फे दोसर शब्दम कलेसे वनस्पति कलेसे फरक नैपरी । परापूर्व कालसे थारुक पुर्खाहुक्र बन–जंगलेक आँजर पाँजरमे बसोबास कैना एक बन प्रिय प्राणीक रूपमे सर्वविदिते बा । बनुवाँसे पइना जीवन उपयोगी काठीपाता,...

कथ्य थारु भाषाके लेख्य रुपमे विकास करेलगिन स्थानिय, क्षेत्रिय स्तरसे लागि परल छै । जतन्या कथ्य या बोलचालमे सहज हे हलक लागछै वहिने लेख्य रुपमे उतारे लगिन कठिन काम छेकै । थारु भाषा लेख्य रुप बनावे लगिन आपन आपन तरिकासे लेखन सैली तयार करिके आगु बढी रहलैस । पछिम तराइमे...

की रहै ? थारु भाषामे बड्का छुट रहै । भाषाके नाममे जकरा ज्याह है ऊ वह्या करै । ककरो कोनो किसिमके प्रतिबन्ध नै रहै । जकरा ज्याह मन हैछेलै ऊ वह्या बाजै या लिखै । जै कारण क्षेत्रे अनुसारके अनेक किसिमके भाषा भ्यागेल रहै या अखुन्वो छै । मगर यतेक विविधताके...

जागिरको सिलसिला प्रायजसो बाहिर बाहिर बसाई भयो । कहिलेकाहि गाउँघरतिर जाँदा निकै रमाईलो लाग्छ । गाउँका दिदिबहिनी दाजुभाइ काकाकाकी सासुससुरासँग भेट हुँदा छुट्टै खुशीको अनुभुति हुन्छ । गाउँघरमा कामकाज गर्दा छरछिमेक एक आपसमा मिलेर एक अर्कालाई खेतबारीमा सघाउन जाने बर्खामा धान रोप्न होस या हिउदमा धान काट्न घाँस दाउरा जादा...

“पाह्रा पण्डित कौने काम, मर्बो कोड्रा धानेधान”, अघट्यक पुर्खनक कहकुट अब्ब सुन्बो त महाअन्ख्वाहर लागट । साइड ओहमार हुइ, हमार पुर्खन एक दिनफे पाठशालक् मुह नैडेख्ल । पह्र नैजैटिकि गबुझ रठ कना बाटम मै विश्वास नैकर्ठु । पह्रना कलक गुन सिख्ना त हो । चहा पाठशालम जाक सिखो चाह गाँउघरिक...

२०७७ भाद्र २४ गते ‘हमार पहुरा डट कम’मा डा. कृष्णराज सर्वहारीको ‘थारू भाषामा लेखन शैली’ बारे विचार पढेपछि मलाई त्यसबारे प्रतिक्रिया लेख्न मन लाग्यो । वि.स. २०२८ सालमा हामीले ‘गोचाली पत्रिका’ मार्फत थारू भाषामा लेख्य परम्परा बसालेका थियौं । थारू भाषामा लेख्ने परम्परा भित्रको त्यो लेखन शैली पनि हो ।...

यी सैबकोई जानै छै, कि थारु यै भूमिमे जलमल छै । या अनादिकालसे रैह रहलछै । यै समुदायके आपन अलगै किसिमके संस्कृति या पहचान छै । बहौत संस्कृति मेसे जितिया पावैन एक चियै । यी पाबैन थारु जनिजाइत सब आपन धिया पुताके निक जिवन, उन्नति, पराक्रम या वकर सफलताके लेल...

थारू मानक भाषाको वहस उत्कर्षमा देख्दा मन खुशी छ । विभिन्न कोणबाट विचारहरु प्रवाहित भइरहेका छन् । यसले मानक बन्ने आधार तयार बन्दैगएको महशुस गराउँछ । भाषाका यत्ति धेरै विज्ञहरु हुँदा हुँदै पहिचान गर्न सकिएको थिएन । यो वहसले थारू विज्ञको पहिचान गरेको छ । विज्ञको ‘नाडी’ (लारी) छाम्ने अवसर...